We leven in een tijd waarin organisaties meer dan ooit uitgedaagd zullen worden om niet alleen financieel gezond te zijn, maar ook hun positieve impact op de samenleving en de natuur zichtbaar te maken. Het pad naar die ‘toekomstbestendigheid’ vraagt om een andere manier van denken: hoe kunnen we onze organisatie zo inrichten dat het niet alleen succesvol is, maar ook echt een verschil maakt? De Future-Fit Benchmark helpt hierbij.

Zijn de goede dingen ook de juiste dingen?

Het kan ontzettend lastig zijn om de volledige impact van je ‘goede bedoelingen’ te doorzien in de ingewikkelde wirwar van factoren en invloeden. Daarom benadrukken we al jaren het belang van systeemdenken. Want soms, pas na verloop van tijd, ontdekken we dat onze goedbedoelde acties onverwachte problemen veroorzaken of zelfs een tegenovergesteld effect hebben. Denk bijvoorbeeld aan het bijmengen van biobrandstof aan de pomp (inmiddels 10%), wat een tiental jaar geleden zorgde voor een toename van ontbossing en het verruilen van voedselproductie voor de productie van koolzaad.

Medewerkers van een Nederlandse gemeente ontdekten dat de energietransitie onverwachte, negatieve gevolgen had voor bepaalde wijken en woningen. Om voldoende zonlicht op de zonnepanelen te laten vallen, werd het groen flink gesnoeid. Maar dit leidde tot minder schaduw en verkoeling, waardoor bewoners massaal airco’s begonnen te installeren. In sommige gebieden met veel zonnepanelen had binnen drie jaar maar liefst één op de drie woningen airconditioning. Het resultaat? In plaats van minder energieverbruik, schoot het energieverbruik juist omhoog. En die trend zet door volgens TNO.

Sneller van ‘goede dingen’ naar ‘juiste dingen’

Zonder goed zicht op de effecten van onze duurzaamheidsprogramma’s, blijven we vaak op onderbuikgevoel sturen—iets wat in sommige sectoren nog steeds de norm is. Maar dan lopen we het risico te laat te ontdekken of die ‘goede dingen’ ook daadwerkelijk de ‘juiste dingen’ waren. We hebben sneller en vollediger inzicht nodig in het grotere geheel.

Hoe krijg je dat inzicht?

Jarenlang ontbrak het ons aan een manier om écht te meten hoe ver we zijn op weg naar volledige duurzaamheid. Het ging vaak over kleine stappen of hoe we het deden ten opzichte van concurrenten, maar een helder overzicht van oorzaken en gevolgen op systeemniveau was er niet. Wat we echt willen weten, is hoeveel we nog moeten doen om volledige duurzaamheid te bereiken. En dat is precies wat je kunt meten—mits je de juiste aanpak volgt.

Future-Fit Benchmark

In 2014 sloeg een groep experts uit het Verenigd Koninkrijk en Canada de handen ineen om een manier te ontwikkelen waarmee we onze voortgang richting duurzaamheid écht kunnen meten. Ze brachten diverse methodes en raamwerken samen in een gebruiksvriendelijk ‘dashboard’, met als uitgangspunt: 100% duurzaamheid. Dit werd de Future-Fit Benchmark. Deze 100% duurzaamheid is gebaseerd op de vier duurzaamheidsprincipes van het Blekinge Instituut in Zweden en het werk van Karl-Henrik Robèrt (The Natural Step). Daarnaast werden koppelingen gemaakt met onder andere de Sustainable Development Goals (SDG’s), en meer recent met de rapportage-richtlijnen van de CSRD.

Duurzaamheid vs. Herstel

Maar is 100% duurzaamheid genoeg? Het realiseren van de 23 ‘breakeven’-doelen en strategieën zou theoretisch voldoende moeten zijn, toch? Toch laten de laatste jaren, met de toenemende armoede en de groeiende kloof tussen arm en rijk, zien dat alleen duurzaamheid niet meer toereikend is. Uit onderzoek naar de Planetary Boundaries (Rockström) blijkt verder dat de druk op onze samenleving en ecosystemen zo groot is dat we niet alleen duurzaam moeten handelen, maar actief moeten bijdragen aan het herstel van deze sociale en ecologische systemen.

Steeds meer vooruitstrevende organisaties zien dit ook en grijpen de kans om via een regeneratieve aanpak een stap voor te zijn op de rest. Bedrijven zoals Interface (met hun ‘Climate Take-Back’ programma), Patagonia, Novo Nordisk en The Body Shop zetten niet alleen negatieve impact om in positieve verandering, maar bouwen ook aan een gezondere, toekomstbestendige bedrijfsvoering. Dit is de kern van Future-Fit: niet alleen problemen oplossen, maar vooruitkijken en positieve veranderingen aanjagen. De 24 ‘Positive Pursuit’-doelen laten zien hoe organisaties actief sociale, ecologische en economische verbeteringen kunnen stimuleren en een grotere rol kunnen spelen dan enkel het verminderen van negatieve impact.

En nu daarom ook in het Nederlands

De Future-Fit Benchmark stond al een tijdje op onze radar, maar het feit dat deze alleen in het Engels beschikbaar was, weerhield veel organisaties ervan om ermee aan de slag te gaan. Maar goed nieuws: in samenwerking met de Future-Fit Foundation, Nature’s Leap en Future-Fit Collab is het eerste deel van de Benchmark nu vertaald naar het Nederlands!

Dit betekent dat er nu een Nederlandstalig dashboard beschikbaar is waarmee je de voortgang naar 100% duurzaamheid kunt meten. En het beste van alles? Het werkt gewoon via Excel, zonder dure software of ingewikkelde licenties. We zijn ook bezig om de Benchmark voor inkoop te vertalen naar de Nederlandse context—een cruciaal punt, vooral omdat de impact van de toeleveringsketen (Scope 3) steeds belangrijker wordt in regelgeving zoals de CSRD en ESRS.

In de afgelopen weken hebben we voor een Nederlandse woningcorporatie en een grote multinational een beknopte handleiding opgesteld om hen te helpen de eerste stappen te zetten in het meten van hun duurzaamheidsprestaties. De reacties zijn erg positief, ook al is data-analyse misschien niet het spannendste deel van hun reis naar Future-Fit ondernemen. Toch blijkt het cruciaal om grip te krijgen op voortgang en impact.

Meer weten?

Wil je meer weten en de Benchmark (gratis) downloaden? Lees dan hier verder.